Home / Haberler / Hayvanlarla İlgili Uyuşmazlıklarda “Hayvan Uzlaştırmacılığı”

Hayvanlarla İlgili Uyuşmazlıklarda “Hayvan Uzlaştırmacılığı”

Alternatif çözüm yöntemleri kapsamında, sadece hayvan uyuşmazlıklarının çözümü konusuyla ilgilenen “hayvan arabuluculuğu” yapan uzlaştırmacılar olduğunu da biliyor muydunuz?

“BEN TARAFLARIN SORUNLARINI ÇÖZMEK İÇİN DEĞİL, DERTLERİNİ BAŞKA İNSANLARA ANLATABİLMELERİNE YOL AÇMAK, ANLAŞILMALARI VE BİRBİRLERİNİ ANLAMALARI İÇİN VARIM” D.VeyVada, Hayvan Arabulucusu

Günümüzde teknoloji ve artan iletişim yöntemleri ile yaygınlaşan kitle iletişim araçları ve sosyal ağlar, uzak-yakın tüm coğrafyayı yakınlaştırdığı gibi, bilgi aktarımıyla tüm coğrafyada olup bitenlerden de hemen herkesin haberdar olmasına da vesile oluyor. Bu haberleşme ve sosyal paylaşım ağları sayesinde, maalesef öteden beri var olan, hayvanların maruz kaldığı işkenceler de tüm açıklığıyla daha da görünür ve bilinir oldu. Şahit olunan bu acımasız  vahşilikler karşısında üzüntü  duymamak mümkün değil. Yasal düzenlemelerin yapılması gerekliliği daha yüksek sesle dillendirilirken, üniversitelerin ve sivil toplum kuruluşlarının araştırmaları, medya ve iletişim araçlarıyla yapılan bilinçlendirme çalışmalarının da, hayvanların iyiliğini sağlamaya yönelik katkı vereceğine inanmak istiyoruz.

Ülkemizde “Evcil Hayvanların Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi”ne taraf olduğumuz 2003 yılından sonra, 2004 yılında ‘Hayvanları Koruma Kanunu‘ çıkarılmıştır. Kanunun amacı; “Hayvanların rahat yaşamlarını ve hayvanlara iyi ve uygun muamele edilmesini temin etmek, hayvanların acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı en iyi şekilde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamaktır.” şeklinde ifade edilmiştir. Ancak yeterli bilinçlenme sağlanamadığı gibi, sahipsizler bir yana, kişilerin sahip oldukları hayvanlara iyi bakıp bakmadıklarına ilişkin bir denetim mekanizması da mevcut değildir.  Evcil hayvanını ailenin bir üyesi gibi algılayan kişiler olduğu gibi, araştırma, kurtarma, avlanma gibi işlevleri yerine getirmeyi kolaylaştırıcı bir araç olarak yetiştiren, statü sembolü olarak düşünen, estetik değer, süs eşyası olarak gören, göstermek, sergilemek için edinen, yazlıkçı olarak geldiği yerde, kaldığı sürece çocuğunun oyuncağı olarak ilgilenip, giderken sokağa bırakanlarımız da var.

İnsanlar anlaşmazlık halindeyken, sahip oldukları  hayvanlar  çoğunlukla aralarda kalır ve göz ardı edilir. Özellikle boşanan eşler arasında, mal paylaşımı yapılır ve hayvanlarının boşanan eşlerden hangisinde kalacağı görüşülürken, hayvanın kurduğu bağ, ayrılacağı sahibinden ve yeni çevresinden  kaynaklı  duygusal etkilenme durumu göz önüne alınmaz. 2018 yılında İzmir’de gerçekleşen bir boşanma davasında,  evcil köpeğin  eşya olarak değil de ‘can’ olarak görülmesi yönünde örnek bir karar alınmış olsa da,  diğer ülkelerde olduğu gibi, bizim ülkemizde de hayvanlar, hukuksal  olarak,  diğer sahip olunan mallar gibi değerlendirilmektedir.

Amerikada, çatışmalarda barışçıl çözümler üretmekle ilgilenen, “hayvan arabulucusu” uzlaştırmacıların görev yaptığı bir çok şirket ve ortaklık, ”Hayvanlarınızı mal olarak görüldüğü davalara, tartışma ve mahkeme kararına bırakmak yerine, olumlu bir çözüme profesyonel arabulucu ile ulaşın” manşeti ile dikkat çekiyor.  Tanıtımlarında, uzmanlaşmış hayvan arabulucuların uzlaştırma başarıları hikayelerini paylaşarak,  daha düşük maliyetli, daha hızlı ve daha iyi bir çözüm vaadi ile; köpek ısırması, komşunun evinde bulunan hayvanlardan şikayet, veterinerin yanlış tedavisi, tımar konusu, yaralanma, kedi, at, çiftllik ve kümes hayvanları ve evcil hayvanların dahil olduğu veya sebep olduğu anlaşmazlıklarda, dernek, kooperatif, petshop, şirket ve kurumlarla,  kişiler arası çatışmaların,  dava açmak ve mahkemeye gitmek yerine,  konusuna hakim, hayvan uzlaştırmacıları aracılığıyla çözebileceklerini anlatıyorlar.

NewYork’lu Debran “Hayvan Arabulucusu” olarak çalışan uzlaştırmacılardan biri. Hayvanlarla ilgili anlaşmazlığı olan insanlar için tam zamanlı çalışıyor. Debran’ın, çatışma yaşayan taraflarla görüşürken, genellikle uyguladığını söylediği bir taktiği var. Dikkat çekici vurgular yapan Debran, bir anlamda uzlaştırmacılığı da özetliyor. Hayvanlarla ilgili anlaşmazlıkların genellikle duygusal olduğunu, bir taraf öfke içindeyken, diğer tarafın genelde aile üyesi gibi gördüğü hayvanını koruma içgüdüsü ile tepkili olabildiğini söylüyor ve  “Ben tarafların sorunlarını çözmek için değil, dertlerini başka insanlara anlatabilmelerine yol açmak, anlaşılmaları ve birbirlerini anlamaları için varım” diyor. “Taraflara hayvan sahibi olmanın sorumluluklarından bahsediyorum, bu çoğunlukla hayvanların da duyguları olduğu yönündeki araştırma örnekleri oluyor. Konuşmamız sonucu kişiler hayvanları için yaptıklarının yeterli olup olmadığını düşünüyorlar, olayın ortaya çıkmasında bunun etkisini fark ettiklerinde ise savunmasız hayvanlarının iyiliği için, egolarından geri adım atmaları gerektiğini anlıyorlar. Hayvanlar ve onları seven insanlar arasında derin bağın açığa çıkması ile süreç sonunda, birbirleri ile iletişim kurmuş olmaları tarafları şaşırtıyor.“ diyen Debran, tarafların kendisi karşısında asla güçsüz ve sadece dinleyen bir seyirci konumunda olmadıklarını, onların kendilerini çözümün bir parçası olarak görmelerini, dava ve mahkemede sahip olamayacakları serbestlik ve sürece, uzlaştırma sürecinde sahip olduklarını anlamalarını sağladığını, onlar duygularını rahatça ve saygı sınırında ifade ederken, kendisinin sadece dinlemeyi tercih ettiğini anlatıyor. Çatışmalar sonrası tarafların yüzleşmesinin, duygu geçirgenliği sağladığını ve birbirlerini anlamalarına yardımcı olduğunu, konuşurlarken ortak noktalarının açığa çıktığını ve bu aşamada kendisinin devreye girerek yakaladığı ortak noktaları onlara tekrarladığını, bu tekrarın farklılıkların erimesini sağladığını,  en az dirençli bir yol bulmaya çalıştığını ve bu durumun  taraflar arasında olumlu sonuç almayı kolaylaştırdığını söylüyor.

Debra ‘hayvan arabuluculuğu’ yanında, kendisini de hayvanların iyiliği için yapılması gerekenler konusunda  geliştirmek ve güncel tutmak için, sürekli araştırıyor ve  eğitim programlarına katılmaya devam ediyor. Dava açmadan önce hayvan arabuluculuğunu tercih etmenin, kendileri ve hayvanları yönünden faydalarını ve edindiği tecrübeleri de ilave ederek, topluluklara sunumlar yapıyor,  atölye çalışmaları düzenliyor ve hayvan sahiplenenler/sahiplenmek isteyenlerle de, hayvanların bakımı, barınması, korunması ve korunulması gereken hususları, hayvanların duygusal bağlılıklarını anlattığı seminerlerde özel bilgiler paylaşıyor.

Uzlaştırma sürecinde,  müzakere aşamasına geçmek istemeyen ve uzlaşma teklifini reddeden tarafların, uzlaştırma  teklifini kabul etmesi halinde kendisi lehine olacağı açık olan bazı vakalarda dahi, maddi bir külfet doğurmayan ve zaman kazandıracak uzlaştırma teklifini kabul etmedikleri gözlemleniyor.  Genellikle duygusal olan tarafların, gönül rahatlığı kazanamayacağını düşünerek uzlaştırma teklifini kabul etmemesi, davanın devam etmesini istemesinin nedenlerinden biri de, muhtemeldir ki, kendisine hak olarak tanınan alternatif çözüm yöntemini, yeterince veya doğru anlamamış olmasıdır. Uzlaştırmacıların,  aldıkları eğitimlerin katma değerini de birleştirerek, uzlaştırmanın mahiyeti ve  hukuki sonuçlarıyla ilgili bilgileri  taraflara doğru ve yeterli düzeyde aktardıkları muhakkaktır. Ancak anlatmak kadar,  anlatılanın anlaşılıp anlaşılamadığını anlamak ve yanlış anlayanın, yanlış anladığını anlamasını sağlayabilmenin de, sürece  büyük katkısı olacağı muhakkaktır.

Not:

-Yurtdışında” Arabulucu”-“Uzlaştırmacı” olarak bir ayırım bulunmuyor.  Bazı bölgelerde görevlendirilen kişiler  “Adli arabulucu” olarak da tanımlanıyor. Örneğin  Hollanda’da 2002’den itibaren “adli arabulucu” kavramı, boşanma ve erişim davalarında kullanılmış.  Lübnan’da,  ilgili Kanunun  2 nci maddesinde “adli arabuluculuğun”,  kamu politikası ve zorunlu yasalarla çelişmediği sürece uzlaşmaya tabi olan her türlü anlaşmazlıkta uygulanabileceği belirtilmiştir.

-Ayrıca bilgi edinmek isteyenler için, Uzlaştırmacılar 1.Çalıştay Programı kapsamında,  9.Çalışma Grubu,  Sayın Huriye GÖZÜBÜYÜK Liderliğinde yapılan “Alternatif Çözüm Yollarında Yurtdışı Uygulamaları ve Türkiye Karşılaştırması” çalışması, Çalıştay Sonuç Raporunda yer almaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Mevzuat Bilgi Sistemi,  https://www.mevzuat.gov.tr/

Sosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research Cilt / Volume 20 Sayı / Number 2 (Ekim / October 2017) : (89-107) SAD / JSR Cilt / Volume 20 Sayı / Number 2 89 Tüketim Toplumunda Evcil Hayvanların Sahiplenilmesi: Sosyolojik Bir Analiz, E. ÇETİN

Rincker Law PLLC, Hayvan Hukuku Arabuluculuğu, 2012,

https://www.animallawyers.ca/articles/mediation-a-solution-to-animal-law-/

Av.A.D.ORAL, Boşanma halinde evcil hayvanın durumu,

https://www.cnnturk.com/turkiye/mahkeme-esya-degil-can-dedi-papyonun-velayetini-karara-bagladi

https://www.southerncaliforniamediationpartners.com/AnimalMediation.php

Hamilton Law&Mediation, Fostering Peaceful Solutions İn Conflicts Over Animals,2107

Obeid Law Firm ,Obeid,Spagnolo,2019

hakkında Gülsün KOÇAK

Bursa Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu / Cumhuriyet Başsavcılığı / Uzlaştırmacı / Uzlaştırma Portalı / Üye

Ayrıca Kontrol Et

uzlastirmaci-egitimleri-basliyor

Uzman Uzlaştırmacı Eğitici Eğitimleri Başladı

Uzlaştırmada Yeni Model Uygulanmaya Başlayacak! “Türkiye’de Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Geliştirilmesi” Avrupa Birliği ve Avrupa …

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir